Die wedervarings van 'n oud-onderwyser tydens die Tweede Vryheidsoorlog, 1899-1902

Abstract

Gebore in  die  distrik  Victoria- Wes, Kaapland, was ek  by  die  aanvangvan die Tweede Vryheidsoorlog op 11 Oktober 1899 DOg 'n Britse onderdaanen as amptenaar in  'n  kantoor  van die  "Nederlandsche luid-AfrikaanscheSpoorweg Maatschappy"  (N.l.S.A.M.)   in  Johannesburg werksaam.As gevolg van die heersende toestand voor die uitbreek van die  oorlog,is  deur spoorwegamptenare van hoe rang, wat voor hul koms na Suid.Afrikain  die  Nederlandse leeL 'n  offisiersrang beklee bet en deur aDder bevoegdepersone, 'n  Militere   Korps  van  Vrywilligers   op  die  been gebring.    Diebeweging was maar 'n geringe poging om, in  geval van 'n  oproep om by dieBoeremagte aan te  sluit,  slaggereed te  wees.  Ook  ek was lid  van hierdieKorps.    Van  Staatswee is  aan die  Ie de uniforms  en  aan sommige bevoor-regtes ook 'n  kort  mauser gegee.Enkele dae na die aanvang van die oorlog  bet ODS na Pretoria afgereisom van die  President persoonlik te  verneem waller  voorsorgmaatreels ODSmoes tref, ten einde gevrywaar te wees van enige probleme wat claar met dieBritse outoriteite mag ontstaan indien ons as Britse onderdane by  'n  Boere.kommando sou aansluit.Saam met  'n  paar  mede-Kolonialers bet  ons  die  President op  dievoorstoep van  sy huis  ontmoet.  Die  onderhoud was  heeltemal informeel.Die  President was  baie  ernstig,  hoewel vriendelik  en  behulpsaam.   Naaanhoor van ODS voorneme om aktief  aan die oorlog te wil  deelneem, bet hyons na  hoofamptenaar Sausenthaler in  die  Raadsaal verwys om as burgersvan die  luid.Afrikaansche  Republiek ingeskryf te  word.   Na  die  invul  vandie  gevraagde besonderhede, is  aan elkeen van ons 'n  dokument, "BrievenVan Vol  Stemrecht" oorhandig, onderteken deur "Staatsprocureur", "Staats-secretaris", "Eerste Staatsclerk" en gedateer 16 Oktober 1899.  Hierdie doku-ment was as 'n  "Burgerrecht Certificaat" bekend.  "V erlof  van Afwesigheid"om op kommando te  gaan, moes van die  hoofkantoor van die  N .l.A.S.M.verkry word