Die wedervarings van 'n oud-onderwyser tydens die Tweede Vryheidsoorlog, 1899-1902 : V

Abstract

Om   die   Boeremagte  mee  te   verpletter,    kon   sir   Redvers.  Buller    'nblik   werp  op  die  grootste  en magtigste  leer  wat  nog  ooit  op  Suid-Afrikaansebodem  gemobiliseer  is.    Toegerus  met  grofgeskut   en  !deingeweer  van  dieallernuutste    uitvindsels,   het  die  ontsagwekkende  slaankrag   van  die  Britseleer  'n  hoogtepunt bereik, wat  by  die  aanskouing daarvan, 'n  gevoel vanminderwaardigheid    in  die   hart   van  'n  teenstander  verwek  het.Saam  met  ons  kommando  was  'n  verslaggewer  van  'n  Franse  koerant.Deur  gebruik  te  maRk  van  die  vertroue   in  horn  gestel,  het  genoemde  heeldie   geleentheid   gehad  om  'n   deurdringende   studie  te   maRk  van  die  ver-dedigingstelsel   van  die   Boere.     In   sy  snuffeltog   kon   hy   ook   'n   opnamedoen  van  die  Boereposisies  op  en  rondom   Hlangwanikop    (Bosrand)   nabyColenso,  Ran die   oorkant   van  die  Tugelarivier. Op  hoogte  dus  met  dieligging    van   die   hele   terrein,   kom   hy   tot   die   gevolgtrekking    dat   hy   'nkrygsplan   ontrafel   het  wat  die  Britse   generaal  die  oorhand   oor  die  Boeresal  gee  en  horn  in   staat  sou  stel  om  'n  opening   denT die   Boerelinies   teslaan.   Deur  die  Franse peTs wereldkundig  gemaak, besluit  sir  RedversBuller  na  die  lees  daarvan, om  van  die  onthulde  krygsplan  gebruik  temaRk.Die   langdurige   en  heftige   worsteling   van  die  voorafgaande  weke,  diekragsinspanning   om die  aanvalle  van  die  vyand  af te  slaan  en die  inasemingvan   liddietgas,   het  die   weerstandsvermoe  van  die  burgers   geleidelik   nit.geput.     Tesame  hiermee   was   die   intensiteit    van   die   hernude   aanvalledus  'n   oorsaak  dat  die  burgers   in   hill   vasbeslotenheid   om  rotsvas  te  blystaRn,  nie   langer   kon   volhard    nie. Gevolglik    word    die   stellings    vanHlangwanikop    en  omgewing   Ran die  oorkant   van  die   Tugelarivier,    vanaf12  Februarie   een  na  die   ander  ontruim,   en  iiI  terugvallende    tot  ,oor  dierivier,    bereik   die   burgers   teen  23  Februarie    clan  eindelik    Pietersheuwel(Mara-koppie),     hill   allerlaaste   stelling    Ran  die   oewers  van   die   Tugela-..nVler.